Các nguyên tắc giải quyết tranh chấp lao động

Tranh chấp không phải là một khái niệm mới, và là một điều khó tránh khỏi trong các mối quan hệ, đặc biệt là trong quan hệ lao động. Dưới đây là các nguyên tắc giải quyết tranh chấp lao động.

1. Tranh chấp lao động là gì?

Theo quy định tại Khoản 7, Điều 3 Bộ luật Lao động 2012, tranh chấp lao động là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ và lợi ích phát sinh giữa các bên trong quan hệ lao động.

Tranh chấp lao động bao gồm tranh chấp lao động cá nhân giữa người lao động với người sử dụng lao động và tranh chấp lao động tập thể giữa tập thể lao động với người sử dụng lao động.

Như vậy, tranh chấp lao động không chỉ là tranh chấp về sự lao động, về sự làm việc, tức là xung đột về hành vi liên quan đến hoạt động, chức năng của Người lao động. Tranh chấp lao động là loại tranh chấp về các vấn đề liên quan đến quá trình lao động, tức là quá trình xác lập, duy trì, chấm dứt mối quan hệ lao động giữa các bên. Không chỉ vậy, tranh chấp lao động còn bao gồm các xung đột liên quan đến việc làm, học nghề, quạn hệ đại diện lao đông,…tức là những vấn đề liên quan đến quyền và lợi ích của người lao động và người sử dụng lao động.

2. Phân loại tranh chấp
Căn cứ vào quy mô của tranh chấp : Tương ứng với hai loại quan hệ lao động là quan hệ lao động giữa cá nhân người lao động với người sử dụng lao động và quan hệ giữa tập thể người lao động với đại diện người sử dụng lao động hoặc người sử dụng lao động mà có hai loại tranh chấp lao động là: tranh chấp lao động cá nhân và tranh chấp lao động tập thể.

• Tranh chấp cá nhân: Bất cứ quyền lợi và nghĩa vụ nào trong suốt quá trình làm việc đều có thể xảy ra tranh chấp như điều kiện, địa điểm làm việc, tiền lương, bảo hộ lao động, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ…
  Tranh chấp tập thể: Bao gồm tranh chấp tập thể về quyền và tranh chấp tập thể về lợi ích.
  Căn cứ vào tính chất của tranh chấp: Tùy vào tính chất của tranh chấp mà tranh chấp lao động có thể được chia thành 2 loại là tranh chấp về quyền và tranh chấp về lợi ích
• Tranh chấp tập thể về quyền là tranh chấp phát sinh từ việc giải thích và thực hiện khác nhau về quy định pháp luật lao động, thoả ước lao động tập thể, nội quy lao động, quy chế và thoả thuận hợp pháp khác.
  Tranh chấp tập thể về lợi ích là tranh chấp phát sinh từ việc tập thể lao động yêu cầu xác lập các điều kiện lao động mới so với quy định của pháp luật lao động, thoả ước lao động tập thể, nội quy lao động hoặc các quy chế, thoả thuận hợp pháp khác trong quá trình thương lượng.

3. Nguyên tắc giải quyết tranh chấp lao động

Tại Điều 194 Bộ luật Lao động 2012 nêu rõ 06 nguyên tắc mà bất cứ cá nhân, cơ quan, tổ chức nào có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động đều có nghĩa vụ phải tuân thủ nghiêm chỉnh. Cụ thể:

• Tôn trọng, bảo đảm để các bên tự thương lượng, quyết định;
• Bảo đảm tôn trọng quyền và lợi ích của hai bên tranh chấp, lợi ích chung của xã hội và không trái luật khi thực hiện hoà giải, trọng tài;
• Công khai, minh bạch, khách quan, kịp thời, nhanh chóng và đúng luật;
• Bảo đảm sự tham gia của đại diện các bên trong quá trình giải quyết;
• Việc giải quyết tranh chấp trước hết phải được hai bên trực tiếp thương lượng nhằm giải quyết hài hòa lợi ích, ổn định sản xuất, kinh doanh, bảo đảm trật tự và an toàn xã hội;
• Chỉ tiến hành giải quyết tranh chấp khi một trong hai bên có đơn yêu cầu do bên còn lại từ chối thương lượng, thương lượng nhưng không thành hoặc thương lượng thành nhưng một trong hai bên không thực hiện.

Trên đây là 6 nguyên tắc giải quyết tranh chấp lao động mà cá nhân, cơ quan tổ chức có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động bắt buộc phải tuân theo. Nếu bạn đọc gặp vấn đề khúc mắc trong tranh chấp lao động, hãy liên hệ với FBLAW để được tư vấn hỗ trợ miễn phí.

Trân trọng./.